Türkiye’de yabancı uyruklu bireylerin Türk vatandaşı olabilmelerinin çeşitli yolları bulunmaktadır. Bunlardan biri de “evlilik yoluyla vatandaşlık” kazanımıdır. Ancak kamuoyunda yaygın olan yanlış algının aksine, yalnızca bir Türk vatandaşı ile evlenmek doğrudan vatandaşlık kazandırmaz. Bu süreç belirli şartlara, sürekliliğe ve resmi incelemelere bağlıdır. Peki, evlilik yoluyla vatandaşlık aşamaları nelerdir? Kimler başvurabilir? Ne kadar sürede tamamlanır? İşte tüm detaylarıyla 2024 yılına göre güncellenmiş rehber.
Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Nedir?
Evlilik yoluyla Türk vatandaşlığının kazanılması, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu kapsamında düzenlenmiştir. Bu yöntemle vatandaşlık kazanabilmek için Türk vatandaşıyla yapılan evliliğin belli koşulları taşıması gerekmektedir.
⚖️ Kanuni Dayanak:
- 5901 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu
- Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik
Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Şartları
Yabancı eş, evlilik yaptıktan sonra doğrudan Türk vatandaşı olamaz. Vatandaşlık başvurusu yapabilmek için şu temel şartlar aranır:
- En az 3 yıl süreyle evli kalınması
- Evliliğin fiilen devam ediyor olması
- Milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hâlin bulunmaması
- Gerçek bir evlilik olması (resmi nikah yeterli değildir; sahte evlilikler elenir)
Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Aşamaları
1. En Az 3 Yıllık Evli Olmak
Başvurunun yapılabilmesi için Türk vatandaşı eşiyle yapılan evliliğin üzerinden en az 3 yıl geçmiş olmalıdır. Evlilik süresi içinde:
- Fiili birliktelik devam etmeli
- Boşanma davası açılmamış olmalı
- Aynı adreste ikamet edilmeli (adres kayıt sistemi üzerinden kontrol edilir)
2. Başvuru Belgelerinin Hazırlanması
Başvuru sürecinde aşağıdaki belgeler gereklidir:
- Başvuru formu
- Pasaport ve noter onaylı Türkçe tercümesi
- Nüfus kayıt örneği
- Evlenme belgesi
- İkamet izni belgesi
- 4 adet biyometrik fotoğraf
- Gelir durumunu gösterir belgeler
- Sabıka kaydı (hem Türkiye hem vatandaşı olunan ülkeden)
3. İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü’ne Başvuru
Belgelerle birlikte başvuru, ikamet edilen ildeki Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü’ne yapılır. Bu aşamada başvuru numarası verilir ve takip sistemi üzerinden süreç izlenebilir.
4. Güvenlik ve İstihbarat Araştırması
Evliliğin gerçek olup olmadığını tespit etmek için yerel güvenlik birimleri ve Göç İdaresi tarafından detaylı araştırma yapılır. İnceleme şu yollarla yapılır:
- Adres kontrolü
- Komşu ve çevre beyanları
- Ortak yaşamın tespiti
- Mülakatlar (bazen ayrı ayrı yapılır)
Bu aşamada sahte evlilik şüphesi varsa başvuru reddedilir.
5. Vatandaşlık Komisyonu İncelemesi
Araştırmalar tamamlandıktan sonra dosya, il vatandaşlık komisyonuna iletilir. Komisyon kararını verdikten sonra dosya İçişleri Bakanlığı’na gönderilir.
6. Bakanlık Onayı ve Karar
İçişleri Bakanlığı, nihai kararı verir. Uygun görülürse Cumhurbaşkanlığı onayı ile Türk vatandaşlığı kazanılır. Tüm süreç genellikle 6-18 ay arasında sonuçlanır.
Başvuru Reddedilirse Ne Olur?
Evlilik yoluyla vatandaşlık başvurusu reddedildiğinde, başvuru sahibi ret kararının tebliğinden itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde dava açabilir. Gerekçesiz ret kararı alınması durumunda da yargı yolu açıktır.
Vatandaşlık Kazanıldıktan Sonra Boşanma Olursa Ne Olur?
Vatandaşlık kazanıldıktan sonra eşler boşanırsa, kazanılan vatandaşlık iptal edilmez. Ancak eğer evliliğin sahte olduğu tespit edilirse, vatandaşlık iptal edilebilir.
Çocuklar da Vatandaş Olabilir mi?
Türk vatandaşı eşten doğan çocuklar doğrudan Türk vatandaşı olur. Ancak yabancı eşin önceki evlilikten olan çocukları için ayrıca başvuru yapılmalıdır.
Yabancı Eşin Hakları ve Sorumlulukları
- Türk vatandaşı olduktan sonra oy kullanma, taşınmaz edinme, kamu görevine başvurma haklarına sahip olur.
- Erkek ise askerlik hizmetiyle ilgili düzenlemeler farklılık gösterebilir (yaş, önceki vatandaşlık durumu vb.)
Evlilik Yoluyla Vatandaşlık ile Doğrudan Vatandaşlık Arasındaki Farklar
| Özellik | Evlilik Yoluyla Vatandaşlık | Doğrudan (Yatırım vb.) Vatandaşlık |
|---|---|---|
| Süre Şartı | En az 3 yıl evlilik | Şartlara göre değişir (yoksa hemen) |
| Gerçek birliktelik şartı | Evet | Hayır |
| Mülakat ve saha araştırması | Var | Genelde yok |
| İşlem süresi | 6-18 ay | 3-6 ay (yatırım yoluyla) |
Yargıtay ve Danıştay Kararlarında Dikkat Çekici Noktalar
- “Gerçek birliktelik” aranmaktadır, yalnızca nikah yeterli değildir.
- Evlilikte ayrı yaşamak, boşanma sürecinde olmak veya adres beyanlarının farklı olması ret sebebidir.
- Mülakatlara katılmayan başvurucuların işlemleri durdurulabilir.
Sonuç ve Değerlendirme
Evlilik yoluyla vatandaşlık, ciddi ve disiplinli bir süreçtir. Her başvuru detaylı şekilde incelenir ve sahte evliliklerin önüne geçilmesi amaçlanır. Bu süreçte:
- Evliliğin gerçek olduğuna dair her türlü bilgi ve belge hazırlanmalı
- Ortak yaşam belgeleri sunulmalı (fatura, kira sözleşmesi, çocuklar vs.)
- Mülakatlara eksiksiz katılım sağlanmalı
Yasalara uygun bir evlilik birliği içinde olan bireyler için vatandaşlık kazanımı mümkündür ve bu süreçte uzman danışmanlık alınması süreci hızlandırabilir.
Yanıt yok