İşverenin Haklı Nedenle Fesih Hakkı Nedir?
İşveren, belirli durumlarda iş sözleşmesini derhal sona erdirebilir. Ancak bu fesih, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25. maddesinde belirtilen haklı nedenlere dayanmalıdır. Haklı nedenle fesih, derhal fesih anlamına gelir ve işveren, ihbar süresi beklemeksizin iş akdini sonlandırabilir.
İşverenin Haklı Nedenle Fesih Sebepleri
İşverenin işçiyi işten çıkarması için haklı nedenler, İş Kanunu’nun 25. maddesinde dört ana başlık altında düzenlenmiştir:
- Sağlık Sebepleri
- Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller
- Zorlayıcı Sebepler
- İşçinin Gözaltına Alınması veya Tutuklanması
1. Sağlık Sebepleri ile Fesih
İşveren, işçinin sağlık durumunun çalışmasını sürekli engellemesi halinde iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
Örnek Durumlar:
- İşçi bulaşıcı bir hastalığa yakalanırsa,
- İşçinin çalışma arkadaşlarının sağlığını tehlikeye atan bir hastalığı varsa,
- İşçinin işini yapmasını sürekli olarak engelleyen bir hastalığı bulunuyorsa.
Bu durumlarda işveren, tıbbi raporlarla feshi belgelendirerek iş akdini sonlandırabilir.
2. Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Aykırı Davranışlar
İş Kanunu’nun 25/2 maddesi kapsamında ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı hareket eden işçi derhal işten çıkarılabilir.
Örnek Fesih Sebepleri:
- İşçinin hile yapması veya işvereni aldatması
- İşyerinde hırsızlık yapması
- İşverenin sırlarını üçüncü kişilere açıklaması
- İşverene, amirlere veya çalışma arkadaşlarına hakaret etmesi
- İşyerinde cinsel tacizde bulunması
- İşyerinde uyuşturucu veya alkol kullanması
Bu gibi durumlarda işveren, işçiyi tazminatsız olarak işten çıkarabilir.
3. Zorlayıcı Sebepler Nedeniyle Fesih
İş Kanunu’nun 25/3 maddesine göre, işyerinde meydana gelen bir zorlayıcı sebep nedeniyle iş ilişkisi sürdürülemez hale gelirse, işveren fesih hakkını kullanabilir.
Örnek Durumlar:
- Deprem, yangın veya sel gibi doğal afetler nedeniyle işyerinin kapanması,
- Kanuni yasaklar veya olağanüstü hâl nedeniyle işyerinin faaliyetlerini durdurması.
Bu gibi durumlarda işveren kıdem tazminatını ödeyerek iş akdini feshedebilir.
4. İşçinin Gözaltına Alınması veya Tutuklanması
İş Kanunu’nun 25/4 maddesi gereğince, işçi 7 günden fazla tutuklu kalırsa veya gözaltına alınırsa, işveren iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.
Örneğin, işçi bir suç nedeniyle tutuklanmış ve işe gelmesi mümkün değilse, işveren ihbar süresi beklemeden fesih gerçekleştirebilir.
Haklı Nedenle Fesihte İşverenin Yükümlülükleri
İşveren, haklı nedenle fesih yaparken bazı kurallara uymak zorundadır:
✅ Fesih Bildirimi: İşveren, işçiye fesih gerekçesini yazılı olarak bildirmelidir.
✅ Tazminat Durumu: İş Kanunu’na göre:
- İşçi ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davrandıysa kıdem ve ihbar tazminatı alamaz.
- Sağlık sebepleri, zorlayıcı nedenler veya tutukluluk nedeniyle işten çıkarıldıysa kıdem tazminatı ödenir.
✅ İşçinin Savunma Hakkı: 4857 sayılı İş Kanunu’nun 19. maddesi gereğince, işçiye savunma hakkı tanınmalıdır.
Haklı Nedenle Fesihten Sonra İşçinin Hakları Nelerdir?
İşçi, işverenin haksız yere fesih yaptığına inanıyorsa iş mahkemesine dava açabilir.
Dava Açılabilecek Konular:
✔️ İşe iade davası (Eğer işçinin iş güvencesi varsa),
✔️ Kıdem ve ihbar tazminatı talebi,
✔️ Fazla mesai ve işçilik alacakları,
✔️ İşe iade davası.
Yargıtay Kararları ile İşverenin Haklı Nedenle Fesih Örnekleri
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Kararı (E. 2020/11111, K. 2021/9999)
“İşçinin işyerinde sık sık alkollü bulunması, diğer çalışanların sağlığını ve iş güvenliğini riske attığı için işverenin haklı nedenle fesih hakkı vardır.”
Yargıtay 7. Hukuk Dairesi Kararı (E. 2019/2222, K. 2020/3333)
“İşverenin ticari sırlarını üçüncü kişilerle paylaşan işçinin, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davrandığı kabul edilerek, kıdem ve ihbar tazminatsız işten çıkarılması hukuka uygundur.”
Sonuç
İşverenin haklı nedenle fesih hakkı, İş Kanunu’nun 25. maddesinde düzenlenmiştir ve işveren, ancak kanunda sayılan sebeplerden biri gerçekleştiğinde işçiyi tazminatsız olarak işten çıkarabilir. Ancak işveren, fesih sürecinde savunma hakkı tanımalı ve fesih bildirimini yazılı olarak yapmalıdır. Haksız fesih durumunda ise işçi iş mahkemesine başvurarak tazminat talep edebilir.
Yanıt yok