Gaiplik, hukukta kişinin uzun süre kaybolması ve kendisinden haber alınamaması durumunda mahkeme kararıyla hukuken ölü sayılmasıdır. Gaiplik kararı verilmesiyle birlikte miras ilişkileri de önemli bir şekilde etkilenir ve mirasın paylaşımı gündeme gelir. Bu makalede, gaiplik durumunda mirasın nasıl paylaşıldığını ve yasal süreçlerin neler olduğunu ayrıntılı bir biçimde açıklıyoruz.
Gaiplik Nedir?
Gaiplik, bir kişinin ya ölüm tehlikesi içerisinde kaybolması ya da uzun süredir haber alınamaması halinde mahkeme kararıyla ölü kabul edilmesi halidir. Türk Medeni Kanunu’na göre, ölüm tehlikesi altında kaybolan kişiler için 1 yıl, haber alınamayan kişiler içinse 5 yıl beklenir ve ardından gaiplik kararı verilebilir.
Gaiplik Kararının Miras Açısından Önemi
Gaiplik kararı verilmesiyle birlikte gaip kişi hukuken ölü kabul edilir ve bu kişinin mirası açılır. Bu durumda mirasçıların ve miras ilişkisinden hak talep edenlerin durumlarının netleştirilmesi için miras hukuku açısından birtakım özel düzenlemeler devreye girer.
Gaiplik Kararı ve Mirasın Paylaşımı Nasıl Yapılır?
Gaiplik durumunda mirasın paylaşımı Türk Medeni Kanunu’nda ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Gaip kişinin mirası şu şekilde paylaşılır:
- Gaiplik Kararının Verilmesi
Öncelikle ilgili mahkemeye başvurarak gaiplik kararı alınmalıdır. Gaiplik kararı Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından verilir. Mahkeme, gerekli araştırma ve ilanları yaptıktan sonra kararını açıklar. - Mirasın Açılması ve Mirasçılık Belgesi (Veraset İlamı)
Gaiplik kararının kesinleşmesiyle birlikte miras açılır. Yasal mirasçılar veya atanmış mirasçılar, gaip kişinin mirasçılık belgesini (veraset ilamı) almak için mahkemeye başvurmalıdır. - Gaiplik Halinde Bekleme Süresi (Teminat Gösterilmesi)
Gaiplik kararından sonra mahkeme, mirasın paylaşımı için genellikle teminat gösterilmesi şartıyla mirasın dağıtımına izin verir. Bu teminat, gaip kişinin ortaya çıkması ihtimaline karşı haklarının korunmasını sağlar. Teminat süresi genel olarak 5 yıldır. - Mirasın Paylaşımı ve Gaip Kişinin Haklarının Korunması
Mahkeme, mirasın paylaşımında gaip kişinin ortaya çıkma ihtimalini dikkate alır ve paylaştırma sırasında genellikle ihtiyati tedbirler veya teminatlar öngörür. Bu süreçte mirasçıların, gaip kişinin ortaya çıkması durumunda mirası veya mallarını iade yükümlülükleri bulunmaktadır.
Gaip Kişinin Ortaya Çıkması Durumunda Yapılacaklar
Gaip kişi gaiplik kararı verildikten sonra ortaya çıkarsa şu süreçler işler:
- Gaip kişi mahkemeye başvurarak gaiplik kararının kaldırılmasını talep edebilir.
- Gaiplik kararı kaldırıldığında, mirasçılara devredilen malların geri alınması için dava açabilir. Ancak, malları iyi niyetle alan kişilere karşı açılacak davalarda bazı özel sınırlamalar uygulanır.
- Gaip kişinin mallarının iadesi, genellikle malların mevcut durumuna göre yapılır. Malların tüketilmiş olması halinde ise bedel tazmin edilebilir.
Gaiplikte Yasal Süreçlerin Özeti
Gaiplik durumunda izlenmesi gereken yasal süreçler özetle şöyledir:
- Gaiplik başvurusunun yapılması ve mahkemenin ilan süreci (yaklaşık 6 ay sürer).
- Mahkeme tarafından gaiplik kararının verilmesi ve kesinleşmesi.
- Gaip kişinin mirasının açılması ve mirasçılık belgesinin alınması.
- Mahkeme tarafından öngörülen teminat gösterilmesi.
- Mirasın yasal mirasçılar arasında paylaşılması.
- Gaip kişinin ortaya çıkması halinde malların iadesi veya tazmin edilmesi.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
- Gaiplik durumunda miras nasıl paylaşılır?
Gaiplik kararı verildikten sonra mahkeme gözetiminde teminat gösterilerek miras paylaşılır. - Gaiplik kararı verilmeden miras paylaşılabilir mi?
Hayır, mirasın paylaşılabilmesi için mahkemenin gaiplik kararı vermesi gerekir. - Gaip kişinin ortaya çıkması halinde ne olur?
Gaip kişi ortaya çıkarsa, mahkeme kararıyla gaiplik kararı kaldırılır ve malların iadesi istenebilir. - Gaiplik kararını kim verir?
Gaiplik kararı Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından verilir. - Gaiplik kararı için bekleme süresi ne kadardır?
Ölüm tehlikesi varsa 1 yıl, haber alınamama durumlarında 5 yıldır. - Gaiplik kararı sonrası evlilik sona erer mi?
Evlilik, gaiplik kararıyla kendiliğinden sona ermez. Eşin ayrıca mahkemeye başvurarak evliliğin feshini istemesi gerekir. - Mirasçılık belgesi nereden alınır?
Sulh Hukuk Mahkemesi veya noterlerden alınabilir. - Gaiplik durumunda neden teminat gösterilir?
Gaip kişinin ortaya çıkması halinde haklarının korunması amacıyla teminat gösterilir. - Teminat süresi ne kadardır?
Genellikle teminat süresi 5 yıldır, ancak mahkeme bu süreyi değiştirebilir. - Gaiplikte malları iyi niyetle alanlar malları iade etmek zorunda mıdır?
Gaip kişi malları iyi niyetle devralan üçüncü kişilerden ancak belirli koşullarda geri alabilir; aksi halde bedel tazmini söz konusu olabilir.
Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Yanıt yok