Miras kalmış taşınmazlar, birden fazla kişinin ortak olduğu evler, arsalar ya da hisseli taşınmazlar… Bu tür paylı mülkiyet durumlarında tarafların birlikte hareket etmesi her zaman mümkün olmaz. İşte bu durumda başvurulan hukuki yol, ortaklığın giderilmesi davasıdır.
Peki, ortaklığın giderilmesi davası nedir? Nasıl açılır, kimler açabilir, hangi mallar için geçerlidir ve dava sonunda ne olur? Bu yazımızda bu soruları ayrıntılı ve sade bir dille yanıtlıyoruz.
Ortaklığın Giderilmesi Davası (İzale-i Şuyu) Nedir?
Ortaklığın giderilmesi davası, birden fazla kişinin ortak mülkiyetinde bulunan bir malın (taşınmaz ya da taşınır) paylaşımı ya da satışı yoluyla ortaklığın sona erdirilmesini amaçlayan dava türüdür. Uygulamada genellikle hisseli tapulu gayrimenkuller için açılır.
Bu dava, Türk Medeni Kanunu’nun 698. maddesi ile düzenlenen paylı mülkiyet hükümlerine dayanır.
Davayı Kimler Açabilir?
Ortaklığın giderilmesi davasını, paydaşlardan her biri tek başına açabilir. Bu konuda diğer ortakların rızasına ya da muvafakatine gerek yoktur.
Davayı açabilecek kişiler:
- Hissedarlar (ortaklar)
- Mirasçılar
- Tapuda adına kayıtlı payı bulunan kişiler
Kiracı, malik olmayan eş ya da vekâlet olmadan üçüncü kişiler bu davayı açamaz.
Dava Hangi Mahkemede Açılır?
Dava, taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılır. Taşınır mallar için de malın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Hangi Mallar İçin Açılabilir?
Bu dava, aşağıdaki tür mallar için açılabilir:
- Taşınmaz mallar: Arsa, tarla, ev, apartman dairesi vb.
- Taşınır mallar: Otomobil, sanat eseri, ziynet eşyası vb.
- Miras malları: Henüz taksim edilmemiş tereke malları
Ortaklığın Giderilmesi Dava Türleri
1. Aynen Taksim (Fiili Bölme)
Mal bölünebilir nitelikteyse (örneğin tarla), mahkeme malı hissedarlara fiziksel olarak bölebilir. Ancak çoğu taşınmazda bu mümkün değildir.
2. Satış Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi
Mal bölünemiyorsa, mahkeme malın satışına karar verir. Satıştan elde edilen bedel hisselere oranla paylaştırılır. Uygulamada en sık tercih edilen yöntemdir.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Ne Kadar Sürer?
Davanın süresi; taraf sayısı, malın niteliği, keşif ve bilirkişi raporlarının hazırlanma süresine göre değişir. Genellikle:
- Ortalama 6 ay ile 2 yıl arasında tamamlanır.
- Satış süreci de eklenince toplam süre uzayabilir.
Dava Açmadan Önce Ne Yapılabilir?
Dava açılmadan önce hissedarlar arasında:
- Satın alma teklifleri değerlendirilebilir
- Noter aracılığıyla ihtarname gönderilebilir
- Arabuluculuk veya uzlaşma yöntemleri kullanılabilir
Bu yollar, davanın açılmasına gerek kalmadan çözüm sağlayabilir.
Dava Açılırken Gerekli Belgeler
- Tapu fotokopisi
- Nüfus kayıt örneği (mirasçılık belgesi varsa)
- Ortaklık oranlarını gösteren belge
- Varsa diğer hissedarların iletişim bilgileri
- Taşınmazın adres bilgileri
Mahkeme Süreci Nasıl İşler?
- Dava dilekçesi ile Asliye Hukuk Mahkemesi’ne başvuru yapılır
- Hissedarlar davaya dahil edilir
- Keşif ve bilirkişi incelemesi yapılır
- Bölünebilirlik değerlendirilir
- Aynen taksim mümkün değilse, satış kararı verilir
- İcra Müdürlüğü satış yapar, bedel paylaştırılır
Satış Süreci Nasıl İşler?
- Mahkeme kararı ile taşınmazın satışı, İcra Müdürlüğü tarafından yapılır
- Açık artırma usulü ile satılır
- Artırma ilanı yapılır ve satış günü belirlenir
- Satıştan elde edilen gelir, tüm ortaklara hisseleri oranında dağıtılır
Dava Sonunda Ortaklar Ne Elde Eder?
Davanın sonucunda ortaklığın giderilmesiyle birlikte:
- Mal ya bölünerek hissedarlara verilir
- Ya da satıştan elde edilen para, kanuni pay oranlarına göre paylaşılır
Bu durumda taraflar kendi hissesinin karşılığı olan bedeli nakit olarak alır.
Mirasçılar Arasında Ortaklığın Giderilmesi
Mirasçılar, veraset ilamı ile miras mallarının hissedarı haline gelir. Eğer miras paylaşılamıyorsa, her bir mirasçı ortaklığın giderilmesi davası açabilir.
Bu durumda, ortaklık bazen on yıllarca sürebilir. Bu yüzden miras paylaşımı konusunda dava yoluna başvurulması önemlidir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Masraflar
2024 yılı itibariyle ortalama giderler:
- Dava harcı: ~ 500 – 1.000 TL
- Keşif ve bilirkişi ücreti: ~ 2.000 – 5.000 TL arası
- Satış giderleri: Tapu harcı ve ilan giderleri dahil ek maliyet doğurabilir
Masraflar, dava sonunda satıştan tahsil edilir ve paylara bölüştürülür.
Sonuç: Ortaklık Sorunlarına Hukuki Çözüm
Ortaklığın giderilmesi davası, uzun yıllar çözülemeyen mülkiyet sorunlarına yasal ve kesin bir çözüm sunar. Taraflar anlaşamıyorsa ya da mal kullanımı sorun yaratıyorsa, bu dava ile adil bir çözüm elde edilebilir. Dava süreci teknik bilgi gerektirdiğinden, bir avukat desteğiyle yürütülmesi hak kayıplarının önlenmesi açısından önemlidir.
Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Yanıt yok