📌 1. Fazla Mesai Nedir?
📌 Fazla mesai, işçinin, haftalık 45 saati aşan çalışmaları olarak tanımlanır.
✔ 4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesine göre düzenlenmiştir.
✔ Haftalık 45 saati aşan her saat çalışma, fazla mesai olarak değerlendirilir ve normal çalışma ücretinin %50 fazlası ile ödenir.
🚨 Örnek:
Bir işçi haftada 50 saat çalışıyorsa, 45 saatin üzerindeki 5 saat fazla mesai olarak kabul edilir.
📌 2. Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?
📌 Fazla mesai ücreti hesaplanırken işçinin saatlik ücreti esas alınır.
✔ Fazla çalışma ücreti = Saatlik ücret x 1,5 x Fazla mesai saati şeklinde hesaplanır.
Saatlik Ücret Hesaplaması:
✔ İşçinin aylık brüt ücreti / 225 (7,5 saat x 30 gün)
✅ 2.1. Fazla Mesai Ücreti Hesaplama Tablosu
| Örnek Durum | Hesaplama Adımları | Sonuç |
|---|---|---|
| İşçinin Brüt Aylık Ücreti: 30.000 TL | 30.000 / 225 = 133,33 TL (saatlik ücret) | Saatlik Ücret: 133,33 TL |
| Haftalık Çalışma Süresi: 50 Saat | Fazla Mesai: 50 – 45 = 5 saat | Fazla Mesai Süresi: 5 saat |
| Fazla Mesai Ücreti Hesabı | 133,33 x 1,5 x 5 = 999,98 TL | Fazla Mesai Ücreti: 1.000 TL |
📌 3. Fazla Mesai Ücretinin Ödenme Zamanı
📌 Fazla mesai ücreti, işçinin aylık ücretine ek olarak ödenir.
✔ Ücretler genellikle her ayın sonunda veya ücret ödeme gününde fazla çalışma ücretiyle birlikte ödenmelidir.
✔ İşçinin rızası olmadan fazla mesai yaptırılması hukuka aykırıdır.
🚨 Örnek:
Bir işçinin Ocak ayında 10 saat fazla çalışması varsa, Ocak maaşıyla birlikte fazla mesai ücreti de ödenmelidir.
📌 4. İşçinin Onayı Zorunlu mu?
📌 Fazla mesai yaptırılabilmesi için işçiden yazılı onay alınması zorunludur.
✔ Onay, genellikle iş sözleşmesi yapılırken alınır veya yıllık olarak yenilenir.
✔ İşçi fazla mesai yapmak istemiyorsa, bu isteği işverene bildirebilir.
🚨 Örnek:
Bir işçi, fazla mesaiye rıza göstermediğini yazılı olarak işverene bildirdiğinde, fazla çalışmaya zorlanamaz.
📌 5. Fazla Mesai Yerine Serbest Zaman Kullanımı
📌 İşçi, fazla mesai ücreti almak yerine, çalıştığı fazla süreye karşılık serbest zaman talep edebilir.
✔ İşçi, fazla çalıştığı her saat için 1,5 saat serbest zaman kullanabilir.
✔ Serbest zaman kullanımı, 6 ay içinde yapılmalıdır.
🚨 Örnek:
Bir işçi, 10 saat fazla mesai yapmışsa, 15 saat serbest zaman kullanabilir.
📌 6. Fazla Mesai Ücretine Dava Açma Süresi
📌 Fazla mesai ücretine ilişkin alacaklar, 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir.
✔ İşçi, işten ayrıldıktan sonra veya çalışırken, 5 yıl içinde fazla mesai ücret alacağı için dava açabilir.
🚨 Örnek:
Bir işçi, 2020 yılında yaptığı fazla mesai ücreti ödenmemişse, 2025 yılına kadar dava açabilir.
📌 7. Fazla Mesai Ücreti İle İlgili İşçi ve İşverenin Hak ve Yükümlülükleri
| Taraf | Haklar | Yükümlülükler |
|---|---|---|
| İşçi | Fazla mesai ücretini alma hakkı, Serbest zaman talep etme, Fazla çalışmayı reddetme | İşverene fazla çalışmaya rıza gösterdiğini bildirme |
| İşveren | İşçinin onayı doğrultusunda fazla mesai yaptırma | Fazla mesai ücretini zamanında ve doğru ödemek, İşçinin rızasını almak |
📌 8. Örnek Senaryo
Senaryo:
✔ Ahmet Bey, bir fabrikada çalışmaktadır.
✔ Ocak ayında 50 saat çalışmış ve 5 saat fazla mesai yapmıştır.
✔ Brüt maaşı 22.500 TL olduğundan, saatlik ücreti: 22.500 / 225 = 100 TL
✔ Fazla mesai ücreti: 100 x 1,5 x 5 = 750 TL
✔ İşveren, fazla mesai ücretini ödemediği için Ahmet Bey İş Mahkemesi’ne başvurmuştur.
📌 9. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 Fazla mesai ücreti hesaplama formülü nedir?
📌 Saatlik ücret x 1,5 x fazla mesai saati
🔹 İşveren fazla mesai ücretini ödemezse ne yapmalıyım?
📌 İş Mahkemesi’ne dava açabilirsiniz. Çalışırken veya işten ayrıldıktan sonra 5 yıl içinde talep edebilirsiniz.
🔹 Fazla mesai için işçinin onayı şart mı?
📌 Evet, işçinin yazılı onayı alınmalıdır.
🔹 Fazla mesai yerine izin kullanabilir miyim?
📌 Evet, fazla çalışılan her saat için 1,5 saat serbest zaman kullanabilirsiniz.
🔹 Haftada en fazla kaç saat çalışılabilir?
📌 Haftada 45 saat normal çalışma süresi, günlük 11 saati aşmamak kaydıyla fazla mesai yapılabilir.
Yanıt yok