Giriş
Bir iş yeri veya dükkan miras kaldığında, mirasçılar arasında paylaşım ve yönetim sorunları ortaya çıkabilir. Eğer iş yeri kirada ise, kira geliri nasıl paylaşılacak? Eğer mirasçılar ortak işletmek istemezse, nasıl bir yol izlenmeli?
Bu yazıda, miras kalan iş yerinin tapu devri, kiracı hakları, mirasçılar arasındaki anlaşmazlıklar ve hukuki çözüm yolları hakkında detaylı bilgi vereceğiz.
1. Miras Kalan İş Yeri Kime Ait Olur?
Miras kalan iş yeri veya dükkan, yasal mirasçılara veya atanmış mirasçılara geçer.
1.1. Yasal Mirasçılar
Türk Medeni Kanunu’na göre, iş yeri şu mirasçılara geçebilir:
- Çocuklar (altsoy)
- Sağ kalan eş
- Anne ve baba (eğer çocuk yoksa)
- Diğer yasal mirasçılar (kardeşler, büyükanne, büyükbaba vb.)
1.2. Vasiyetname ile Atanan Mirasçılar
Eğer miras bırakan, iş yerini belirli bir kişiye vasiyetname ile bırakmışsa, miras paylaşımı bu doğrultuda yapılır.
Önemli:
- Mirasçılar iş yerine ortak hissedar olur.
- Paylaşım yapılmazsa, iş yeri hisseli tapu olarak kalır.
2. Miras Kalan İş Yerinde Tapu Devri
Miras kalan iş yerinin tapu devri için şu işlemler yapılmalıdır:
2.1. Gerekli Belgeler
- Veraset ilamı (mirasçılık belgesi)
- Tapu senedi veya tapu kaydı
- Vergi borcu yoktur belgesi
- Kimlik belgesi
2.2. Tapu İntikal İşlemleri
- Tüm mirasçılar tapuya başvurmalıdır.
- Vergi borçları ödendikten sonra tapu mirasçılar adına tescil edilir.
- Eğer mirasçılar anlaşamazsa, iş yeri hisseli tapu olarak kalır.
Önemli:
- Tapu devri yapılmazsa, iş yeri mirasçılar arasında paylaşılamaz.
3. Miras Kalan İş Yerinde Kiracı Hakları
Eğer miras kalan iş yerinde kiracı bulunuyorsa, kira sözleşmesi yeni malikle devam eder.
3.1. Kiracı Hakları
- Kira sözleşmesi yeni malik ile aynı şartlarla devam eder.
- Mirasçılar kira süresi bitmeden kiracıyı çıkaramaz.
- Kira bedeli mirasçılar arasında paylaştırılır.
3.2. Kiracının Çıkarılması
- Eğer mirasçılar iş yerini kullanmak isterse, ihtiyaç sebebiyle tahliye davası açılabilir.
- Kiracı tahliye edildikten sonra iş yeri mirasçılar tarafından kullanılabilir veya satılabilir.
Önemli:
- Kiracının tahliyesi için mahkemeye başvurulması gereklidir.
4. Mirasçılar Arasında Anlaşmazlık Olursa Ne Yapılır?
Eğer mirasçılar iş yerinin paylaşımı konusunda uzlaşamazsa, hukuki süreç devreye girer.
4.1. İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davası
- Mirasçılar anlaşamazsa, mahkemeye başvurularak ortaklığın giderilmesi davası açılabilir.
- Mahkeme, iş yerinin bölünüp bölünemeyeceğini inceler.
- Bölünebilir iş yerleri mirasçılara paylaştırılır.
- Bölünemezse, iş yeri açık artırma ile satılır ve gelir mirasçılara paylaştırılır.
Önemli:
- Mahkeme süreci 1-2 yıl sürebilir.
- Mirasçılar birbirlerinin hisselerini satın alabilir.
4.2. Mirasçılar Hisselerini Satabilir mi?
- Evet, her mirasçı kendi hissesini diğer mirasçılara veya üçüncü kişilere satabilir.
- Ön alım hakkı (şufa hakkı) nedeniyle, diğer mirasçılar öncelikli alıcıdır.
Önemli:
- Mirasçılar hisselerini satarken diğer mirasçılara bildirim yapmak zorundadır.
5. Vergi Yükümlülükleri ve Harçlar
Miras kalan iş yerinin devri ve satışı sırasında belirli vergiler ödenmelidir.
5.1. Veraset ve İntikal Vergisi
Mirasçılar, iş yerinin devri için veraset ve intikal vergisi ödemek zorundadır.
| Miras Tutarı | Vergi Oranı (%) |
|---|---|
| 500.000 TL’ye kadar | %1 |
| 1.500.000 TL’ye kadar | %3 |
| 2.500.000 TL’ye kadar | %5 |
| 5.000.000 TL’ye kadar | %7 |
| 10.000.000 TL ve üzeri | %10 |
5.2. Kira Geliri Üzerinden Vergi
- Eğer miras kalan iş yeri kiraya verilirse, kira geliri üzerinden gelir vergisi ödenmelidir.
- Vergi oranı kira gelirine göre değişir.
Önemli:
- Tapu devri sırasında harç ödenmelidir.
- Eğer iş yeri 5 yıl içinde satılırsa, değer artış kazancı vergisi alınır.
6. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Miras kalan iş yeri nasıl paylaşılır?
Mirasçılar anlaşarak paylaşabilir veya mahkemeye başvurarak ortaklığı sona erdirebilir.
2. Miras kalan iş yerinde kiracı varsa ne olur?
Kira sözleşmesi devam eder, yeni malik sözleşmeye uymak zorundadır.
3. Miras kalan iş yeri satılabilir mi?
Evet, mirasçılar anlaşarak satabilir veya mahkeme yoluyla satış yapılabilir.
4. Tapu devri için tüm mirasçılar onay vermeli mi?
Evet, tapu devri için tüm mirasçıların onayı gereklidir.
5. Mirasçılar arasındaki anlaşmazlık nasıl çözülür?
Mahkemeye başvurularak ortaklığın giderilmesi davası açılabilir.
7. Sonuç
Miras kalan iş yeri veya dükkanın paylaşımı, mirasçılar arasında anlaşma sağlanarak veya mahkeme yoluyla çözülebilir. Eğer mirasçılar ortak devam etmek istemezse, ortaklığın giderilmesi davası açılarak satış yapılabilir.
Hukuki sürecin eksiksiz tamamlanması için bir miras hukuku avukatına danışmak önerilir.
Yanıt yok