Yenilik, buluş ve teknolojik gelişmelerin ön planda olduğu çağımızda, bireyler ve kurumlar tarafından geliştirilen teknik çözümlerin korunması büyük önem arz eder. İşte tam da bu noktada devreye giren patent avukatı, buluşların hukuki haklarını koruma ve ihlalleri önleme noktasında kilit rol oynar. Peki patent avukatı ne iş yapar, hangi süreçlerde görev alır ve kimler bu alandaki uzmanlık hizmetine ihtiyaç duyar? İşte tüm yönleriyle patent avukatlığı…
Patent Nedir?
Patent, bir buluşun belirli bir süre boyunca sadece sahibi tarafından kullanılmasını sağlayan hukuki koruma sistemidir. Türkiye’de 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında düzenlenmiştir. Patent ile buluş sahibine, buluşunu üretme, satma, lisanslama veya devretme hakkı verilir.
Patent koruması yalnızca tescil işleminin tamamlanmasıyla elde edilir. Bu süreç, teknik bilgi kadar hukuki uzmanlık da gerektirir.
Patent Avukatı Kimdir?
Patent avukatı, buluşların tescil edilmesi, korunması, lisanslanması, ihlallerinin önlenmesi ve patent kaynaklı uyuşmazlıklarda dava sürecinin yürütülmesinde uzmanlaşmış fikri mülkiyet hukukçusudur.
Patent avukatı, hem teknik bilgilere hâkim olmalı hem de sınai mülkiyet sisteminin yasal çerçevesini etkin biçimde uygulayabilmelidir.
Patent Avukatı Ne İş Yapar?
Patent avukatının görev alanı sadece dava takibiyle sınırlı değildir. Aşağıdaki başlıklarda kapsamlı bir danışmanlık ve temsil hizmeti sunar:
1. Patent Başvurusu Hazırlığı ve Süreci
Buluşun teknik tanımı, özgünlük kriterleri ve patentlenebilirlik analizi yapılır. Patent avukatı:
- Patent arama ve ön araştırma yapar
- Başvuru belgelerini hazırlar
- Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) ile başvuru sürecini yönetir
- Rüçhan hakkı ve öncelik belgeleri düzenler
2. Uluslararası Patent Başvuruları
Patent hakkı yalnızca tescil edilen ülke sınırları içinde geçerlidir. Uluslararası koruma için:
- PCT (Patent İşbirliği Antlaşması) kapsamında başvuru yapılır
- Avrupa Patent Ofisi (EPO) aracılığıyla Avrupa patent koruması sağlanır
- WIPO işlemleri yürütülür
Patent avukatı bu süreçlerin her adımında müvekkili temsil eder.
3. Patent Hakkının İhlali Davaları
Patent sahibi dışında birinin buluşu izinsiz kullanması durumunda, patent avukatı:
- İhlalin tespiti için teknik bilirkişi talep eder
- Patent hakkına tecavüz davası açar
- İhtiyati tedbir ve tazminat taleplerinde bulunur
- Mahkeme kararına dayalı icra işlemleri başlatır
4. Patent İptal Davaları
Haksız yere alınmış, yenilik kriterlerini taşımayan veya başkasına ait olduğu iddia edilen patentlerin iptali için:
- Gerekçeli dilekçe hazırlanır
- Deliller sunularak mahkemeye başvurulur
- Karara göre patent hükümsüz hale getirilebilir
5. Lisans ve Devir Sözleşmeleri
Patent sahibi, buluşunu başka kişi veya kurumlara kullandırmak isteyebilir. Bu durumda avukat:
- Lisans sözleşmesi hazırlar
- Devir işlemlerini TÜRKPATENT nezdinde tescil ettirir
- Taraf yükümlülüklerini koruyacak hükümler belirler
6. Patent Portföyü Yönetimi ve Danışmanlık
Özellikle Ar-Ge firmaları, üniversiteler ve teknoloji şirketleri için:
- Patent haritalandırma
- Stratejik patent planlaması
- Patent yenileme ve süre uzatma işlemleri
- Buluş bildirim formları hazırlığı
gibi uzun vadeli hizmetler sunulur.
Patent Avukatı Hangi Davalara Bakar?
- Patent hakkına tecavüz davası
- Patent iptali ve hükümsüzlük davaları
- Patent lisans ihlali davası
- Tazminat talepli patent ihlali davaları
- PCT sürecinden doğan yetki uyuşmazlıkları
- Haksız rekabet davaları (patent temelli)
Kimler Patent Avukatına Başvurmalı?
- Buluş yapan bireyler (mucitler)
- Ar-Ge şirketleri
- Start-up ve teknoloji firmaları
- Üniversiteler ve teknoparklar
- Patent lisans alan işletmeler
- Uluslararası pazarda faaliyet göstermek isteyen firmalar
Patent Avukatı Ücretleri Ne Kadardır?
2025 yılı itibarıyla ortalama hizmet bedelleri şöyledir:
- Ulusal patent başvuru danışmanlığı: 10.000 – 25.000 TL
- Uluslararası başvuru ve PCT süreci: 40.000 – 100.000 TL
- Patent hakkına tecavüz davası: 30.000 – 150.000 TL
- Patent iptali davası: 25.000 TL’den başlar
Patent değerinin yüksekliği, başvurunun uluslararası boyutu ve dava süreci ücretleri belirleyen başlıca etkenlerdir.
Patent Avukatı ile Çalışmanın Faydaları
- Patent başvurusunda hata yapılmaz
- Buluşunuz hukuki güvence altına alınır
- Taklit ve haksız kullanım önlenir
- Patent portföyü stratejik olarak yönetilir
- Uluslararası pazarda marka değeri artar
Patent Avukatlarının Takip Ettiği Mevzuat
- 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu
- PCT (Patent Cooperation Treaty)
- Avrupa Patent Sözleşmesi (EPC)
- WIPO ve TRIPS Anlaşmaları
- Yargıtay kararları ve içtihatlar
SSS: Sıkça Sorulan Sorular
1. Patent başvurusu yapmadan önce arama yapılmalı mı?
Evet. Daha önce aynı veya benzer bir buluşun tescil edilip edilmediği kontrol edilmelidir.
2. Patent hakkı kaç yıl geçerlidir?
Türkiye’de patent koruması 20 yıldır. Faydalı model ise 10 yıl korunur.
3. Başvuru yapmadan buluşumu koruyabilir miyim?
Hayır. Patent hakkı yalnızca başvuru ve tescil ile kazanılır.
4. Buluşum yurtdışında da korunur mu?
Yurtdışında koruma için PCT başvurusu veya doğrudan başvuru gerekir. Türkiye’de alınan patent sadece Türkiye’de geçerlidir.
5. Biri buluşumu izinsiz kullanırsa ne yapmalıyım?
Patent hakkına tecavüz davası açabilir, ihtiyati tedbir ve tazminat talep edebilirsiniz.
6. Patent başvurusu ne kadar sürede sonuçlanır?
Ulusal başvurular genellikle 2–3 yıl içinde sonuçlanır. Uluslararası başvurular daha uzun sürebilir.
Sonuç
Patent avukatı, buluşların korunması, tescil sürecinin yönetilmesi, taklitlerin önlenmesi ve hukuki süreçlerin yürütülmesinde vazgeçilmez bir rol oynar. Ar-Ge’ye yatırım yapan şirketlerin, teknoloji odaklı girişimcilerin ve yenilikçi bireylerin en büyük güvencesi olan patent avukatları, sadece hukuki destek değil, aynı zamanda stratejik değer koruma hizmeti de sunar. Eğer siz de yenilik üretiyor ve buluşunuzu güvence altına almak istiyorsanız, deneyimli bir patent avukatıyla çalışmak en sağlam adımdır.
Yanıt yok